Licznik energii elektrycznej – jak wybrać? Jaki najlepszy?

Lodówka, radio, pralka, kom­pu­ter, tele­wi­zor oraz tele­fon – wszyst­kie sprzęty AGD i RTV do pra­wi­dło­wego funk­cjo­no­wa­nia wyma­gają ener­gii elek­trycz­nej. Aby dowie­dzieć się, ile prądu zuży­wają znaj­du­jący się w naszym domu czy też miesz­ka­niu sprzęt, musimy zain­sta­lo­wać licz­nik ener­gii elek­trycz­nej. Na co należy zwró­cić uwagę pod­czas jego zakupu?

Co mie­rzy licz­nik ener­gii elek­trycz­nej?

Licz­nik ener­gii elek­trycz­nej to obo­wiąz­kowy ele­ment każ­dej insta­la­cji elek­trycz­nej, nie­za­leż­nie od tego, czy jest to budy­nek prze­my­słowy czy też miesz­kalny. Zazwy­czaj mon­to­wany jest on na ścia­nie. W domach jed­no­ro­dzin­nych, aby uła­twić pra­cow­ni­kom z zakładu ener­ge­tycz­nego prze­pro­wa­dza­nie okre­so­wych kon­troli, wykształ­ciła się prak­tyka insta­lo­wa­nia urzą­dze­nia w linii ogro­dze­nia pose­sji.

Licz­nik ener­gii elek­trycz­nej służy do mie­rze­nia ilo­ści prze­pły­wa­ją­cej ener­gii. Jego wska­za­nia sta­no­wią pod­stawę do roz­li­cze­nia się dostawcy ener­gii z jej odbiorcą i okre­śle­nia wyso­ko­ści rachunku za prąd. Pod­sta­wową funk­cją licz­ników jest zatem moni­to­ro­wa­nie zuży­cia ener­gii.

Co poka­zuje licz­nik ener­gii elek­trycz­nej?

Licz­niki te wska­zują sumę zuży­cia ener­gii elek­trycz­nej przez wszyst­kie znaj­du­jące się w domu urzą­dze­nia, które aby pra­wi­dłowo dzia­łać, wyma­gają podłą­cze­nia do prądu. Urzą­dze­nia te posia­dają funk­cję mie­rze­nia mocy (wyra­żo­nej w watach) oraz zuży­tej ener­gii poda­wa­nej w kilo­wa­to­go­dzi­nach (kWh). W przy­padku budyn­ków prze­my­słowych, cha­rak­te­ry­zu­ją­cych się wyso­kim wyko­rzy­sta­niem prądu, jed­nostką pomiaru ener­gii może być mega­wa­to­go­dzina (MWh).

Jak odczy­tać licz­nik ener­gii elek­trycz­nej?

To, jakie infor­ma­cje wska­zuje wyświe­tlacz znaj­du­jący się na licz­niku, zależy od rodzaju urzą­dze­nia. Na każ­dym jed­nak znaj­dują się dane o suma­rycz­nym zuży­ciu prądu wyra­żone w kilo­wa­to­go­dzi­nach lub mega­wa­to­go­dzinach.

Jeśli posia­damy licz­nik induk­cyjny i korzy­stamy z cało­do­bo­wej taryfy ener­gii elek­trycz­nej, jedyną infor­ma­cją, jaka poja­wia się na wyświe­tlaczu, jest wła­śnie zuży­cie ener­gii. Gdy korzy­stamy z dwu­ta­ry­fo­wej taryfy, licz­nik posiada dwa mier­niki. Jeden mie­rzy zuży­cie prądu w dzień, drugi w godzi­nach noc­nych oraz pod­czas week­en­dów. W obu przy­pad­kach przy odczy­cie war­to­ści pomi­jamy zera znaj­du­jące się z przodu wyświe­tla­ją­cej się liczby.

Now­sze pod wzglę­dem tech­no­lo­gicz­nym licz­niki elek­tro­niczne zawie­rają więk­szą liczbę danych. Na wyświe­tlaczu poja­wiają się infor­ma­cje doty­czące suma­rycz­nego zuży­cia prądu, zuży­cia ener­gii w podziale na strefy oraz rodzaju wybra­nej przez nas taryfy. Wyświe­tlana jest rów­nież godzina oraz data.

Aby pra­wi­dłowo odczy­tać dane z elek­tro­nicznego licz­nika ener­gii elek­trycz­nej, należy kie­ro­wać się wska­zów­kami znaj­du­jącymi się na tabliczce infor­ma­cyj­nej umiesz­czo­nej na obu­do­wie licz­nika bądź w instruk­cji obsługi urzą­dze­nia.

W przy­padku licz­ników elek­tro­nicz­nych, na ekra­nie poja­wia się kod, który przy­pi­sany jest do okre­ślo­nej infor­ma­cji. Dla przy­kładu, gdy w gór­nym lewym rogu ekranu wyświe­tla się kod 1.8.0 lub E lub 1.5.8.0, w dol­nym pra­wym rogu widoczna jest infor­ma­cja doty­cząca suma­rycz­nego zuży­cia ener­gii. Rów­nież i w tym wypadku pomi­jamy zera znaj­du­jące się na początku liczby.

Jaki licz­nik ener­gii elek­trycz­nej wybrać?

Ist­nieją dwa rodzaje licz­ników, które możemy zaku­pić i zain­sta­lo­wać w naszym domu lub miesz­ka­niu. Są to:

LICZNIK INDUKCYJNY

Naj­star­szy model licz­nika, który znaj­duje zasto­so­wa­nie wśród odbior­ców ener­gii elek­trycz­nej w Pol­sce. Wypo­sa­żony jest w alu­mi­niową tar­czę poru­sza­jącą się zgod­nie z tym, ile prądu zuży­wamy. Im wię­cej, tym szyb­sze okrą­że­nia wyko­nuje tar­cza.

Jej ruch wywo­łany jest polem magne­tycz­nym, które wytwa­rzane jest przez dwie cewki. W jed­nej z nich szyb­kość prądu odpo­wiada natę­że­niu prądu pobie­ra­nego, w dru­giej zaś szyb­kość prądu jest pro­por­cjo­nalna do napię­cia. Każdy obrót tar­czy to pewna ilość zuży­tej ener­gii, która zostaje nali­czona przez licz­nik.

LICZNIK ELEKTRONICZNY

Wypo­sa­żony jest w ekran cie­kło­kry­sta­liczny, który poka­zuje wiel­kość zuży­cia ener­gii elek­trycz­nej. W porów­na­niu z licz­nikiem induk­cyjnym, w spo­sób nie­zwy­kle pre­cy­zyjny okre­śla zuży­cie prądu. Co wię­cej, jego stan dostawca ener­gii elek­trycz­nej może odczy­tać zdal­nie, bez potrzeby wysy­ła­nia pra­cow­ni­ków do domów i miesz­kań odbior­ców.

Prze­pły­wa­jący prąd oraz przy­ło­żone napię­cie spra­wiają, że układy sca­lone, w które wypo­sa­żone jest to urzą­dze­nie, gene­rują impulsy. Ich liczba odpo­wiada ilo­ści pobie­ra­nej ener­gii.

Jed­nym z rodza­jów licz­ników elek­tro­nicz­nych nale­żą­cym do urzą­dzeń nowej gene­ra­cji jest tak zwany licz­nik inte­li­gentny. Prze­ka­zuje on dostawcy prądu znacz­nie wię­cej infor­ma­cji, ani­żeli jedy­nie wiel­kość zuży­cia ener­gii w danym okre­sie roz­li­cze­nio­wym. Pozwala w lep­szy spo­sób zarzą­dzać sie­cią ener­ge­tyczną i roz­li­czać się z odbiorcą na pod­sta­wie real­nego zuży­cia prądu. Sta­nowi źró­dło oszczęd­no­ści, ale rów­nież kon­troli zuży­cia ener­gii elek­trycz­nej. Ist­nieje jed­nak ryzyko, iż dane pobrane przez tego typu licz­niki mogą zostać nie­uczci­wie wyko­rzy­stane.

Kupu­jąc licz­nik ener­gii elek­trycz­nej warto korzy­stać z naj­no­wo­cze­śniej­szych opcji. Licz­niki induk­cyjne, ze względu na ubogi zakres danych oraz niepre­cy­zyjny pomiar, są zastę­po­wane przez licz­niki elek­tro­niczne. Te zaś już wkrótce mogą zostać wymie­nione na licz­niki inte­li­gentne.

Licz­niki inte­li­gentne pozwa­lają dokład­nie moni­to­ro­wać zuży­cie ener­gii. To zaś pro­wa­dzić może do obni­że­nia rachun­ków za prąd, gdyż więk­szą uwagę przy­kła­damy do tego, jaki sprzęt jest przez nas użyt­ko­wany i w jakich godzi­nach.

Kiedy wymie­nić licz­nik ener­gii elek­trycz­nej?

Reali­zu­jąc unijną dyrek­tywę, Mini­ster­stwo Gospo­darki pla­nuje wymianę 80% sta­rych licz­ników na licz­niki inte­li­gentne. Pro­ces ten zakoń­czyć ma się w 2020 roku i objęte nim zosta­nie 16 milio­nów gospo­darstw domo­wych w Pol­sce.

Rozwią­za­nie to ma zmniej­szyć koszty han­dlowe i tech­niczne pono­szone przez dostaw­ców prądu. Wiążą się one przede wszyst­kim z koniecz­no­ści utrzy­my­wa­nia licz­ników. Dla odbior­ców ener­gii elek­trycz­nej, licz­niki inte­li­gentne mają być nato­miast źró­dłem mniej­szych rachun­ków za ener­gię elek­tryczną. Jeśli nie zgo­dzimy się na wymianę, w przy­szło­ści będziemy pła­cić wyż­szy abo­na­ment.

Co ile wymiana licz­nika ener­gii elek­trycz­nej?

Licz­nik ener­gii elek­trycz­nej posiada swój okres waż­no­ści. Po jego upły­wie, zostaje spraw­dzony przez przed­sta­wi­cieli zakładu ener­ge­tycz­nego, a następ­nie dopusz­czony do dal­szego użytku bądź wymie­niony. Wymiana lega­li­za­cyjna prze­pro­wa­dzana jest na koszt dostawcy, zazwy­czaj w ostat­nim roku okresu lega­li­za­cyj­nego. Oczy­wi­ście, jeśli licz­nik zosta­nie dopusz­czony do dal­szej eks­plo­ata­cji, wymiana nie nastąpi.

Co ile lega­li­za­cja licz­nika ener­gii elek­trycz­nej?

Okres lega­li­za­cyjny trwa 15 lat dla licz­ników induk­cyjnych o mocy więk­szej niż 30 kW oraz 8 lat dla innych licz­ników, na przy­kład elek­tro­nicz­nych. Jeśli jed­nak licz­nik został dopusz­czony do eks­plo­ata­cji przed 2008 rokiem, może być użyt­ko­wany dłu­żej, na mocy wcze­śniej­szych prze­pi­sów.

Rodzaje licz­ników ener­gii elek­trycz­nej

Wybór licz­nika uza­leż­nić powin­ni­śmy także od rodzaju taryfy usta­lo­nej w umo­wie z dostawcą ener­gii elek­trycz­nej. Wów­czas do wyboru mamy dwie moż­li­wo­ści:

• licz­nik ener­gii elek­trycz­nej jed­no­ta­ry­fowy – insta­lo­wany jest w sytu­acji, gdy odbiorca posiada taryfę cało­do­bową. W prak­tyce ozna­cza to, iż płaci on tę samą cenę za pobraną kilo­wa­to­go­dzinę nie­za­leż­nie od pory dnia. Licz­nik wypo­sa­żony jest wów­czas w jeden mier­nik.
• licz­nik ener­gii elek­trycz­nej dwu­ta­ry­fowy – znaj­duje zasto­so­wa­nie, gdy odbiorca korzy­sta z taryfy dwu­stre­fo­wej. W tym przy­padku usta­lane są odrębne ceny dla zuży­cia dzien­nego oraz nocno-week­en­do­wego. Licz­nik posiada zatem dwa mier­niki. Pod­czas okre­so­wych kon­troli, bie­rze się pod uwagę stan obu licz­ników.

Licz­nik ener­gii elek­trycz­nej powi­nien być dopa­so­wany także do typu insta­la­cji elek­trycz­nej, która znaj­duje się w budynku. I w tym przy­padku mamy do czy­nie­nia z dwoma moż­li­wo­ściami. Zaku­pić możemy:

• licz­nik ener­gii elek­trycz­nej 1 fazowy – przy­sto­so­wany do insta­la­cji jed­no­fa­zo­wej o napię­ciu 230v, która może skła­dać się z dwóch bądź trzech prze­wo­dów o mocy wystar­czającej dla domów oraz miesz­kań wypo­sa­żonych w stan­dar­dowe sprzęty AGD i RTV.
• licz­nik ener­gii elek­trycz­nej 3 fazowy – przy­sto­so­wany do insta­la­cji trój­fa­zo­wej o napię­ciu 400v, skła­da­ją­cej się z czte­rech lub pię­ciu prze­wo­dów. W związku z sys­te­ma­tycz­nie rosnącą liczbą urzą­dzeń wyma­gających podłą­cze­nia do prądu, licz­nik ten staje się stan­dar­dem w gospo­darstwach domo­wych w Pol­sce. Jest koniecz­no­ścią, gdy budy­nek wypo­sa­żony jest w ogrze­wa­nie elek­tryczne czy też elek­tryczną płytę kuchenną.

Jeśli bory­kamy się z pro­ble­mem tak zwa­nego wybi­ja­nia kor­ków w naszym domu bądź miesz­ka­niu, ozna­cza to, iż dotych­cza­sowa moc przy­łą­cze­niowa jest niewystar­czająca do obsługi wszyst­kich urzą­dzeń elek­trycz­nych będą­cych w naszym posia­da­niu. W takim wypadku należy skon­tak­to­wać się z dostawcą ener­gii elek­trycz­nej celem zmiany mocy przy­łą­cze­nio­wej.

Kupu­jąc licz­nik ener­gii elek­trycz­nej, powin­ni­śmy zwró­cić uwagę także na inne para­me­try, takie jak:

• DOSTĘPNE FUNKCJE. W tym nie tylko te stan­dar­dowe, takie jak pomiar bez­po­średni, klasa dokład­no­ści czy też taryfy mocy oraz ener­gii, ale rów­nież zasi­lacz pomoc­ni­czy oraz inter­fejs elek­tryczny, uła­twia­jący komu­ni­ka­cję z urzą­dze­niem.
• MOŻLIWOŚĆ INDYWIDUALNEJ PARAMETRYZACJI. Dzięki niej użyt­kow­nik może samo­dziel­nie zde­fi­nio­wać część funk­cji licz­nika i dosto­so­wać go, przy­naj­mniej czę­ściowo, do wła­snych potrzeb.
• KONSTRUKCA LICZNIKA. Wymiary obu­dowy licz­nika oraz ter­mi­nala złącz powinny być w zgod­no­ści z odpo­wied­nimi nor­mami. Urzą­dze­nie musi wyka­zy­wać rów­nież odpor­ność na udary. Plom­bo­wana pokrywa zaś unie­moż­li­wia doko­ny­wa­nie nie­le­gal­nych prak­tyk.
• ZASILANIE PODSTAWOWE ORAZ REZERWOWE. Warto zadbać o to, aby licz­nik posia­dał zasi­lacz sze­ro­ko­pa­smowy, który umoż­liwi funk­cjo­no­wa­nie urzą­dze­nia nawet w przy­padku braku dwóch faz bądź prze­wodu neu­tral­nego i jed­nej fazy. Wów­czas ryzyko uszko­dze­nia licz­nika pod­czas insta­la­cji bądź testo­wa­nia jest mini­malne.
• DODATKOWA PAMIĘĆ. Służy ona do gro­ma­dze­nia danych z poprzed­nich okre­sów roz­li­cze­nio­wych, co umoż­liwia efek­tyw­niej­sze zarzą­dza­nie zuży­ciem ener­gii.

Jaki licz­nik ener­gii elek­trycz­nej jest naj­lep­szy?

Wybór licz­nika ener­gii elek­trycz­nej w zna­czą­cej mie­rze uza­leż­niony jest od prze­pi­sów prawa, rodzaju insta­la­cji elek­trycz­nej oraz obo­wią­zu­ją­cej nas taryfy, ani­żeli od naszych indy­wi­du­al­nych pre­fe­ren­cji.

Oczy­wi­ście to my mamy moż­li­wość zde­cy­do­wa­nia o tym, jakiego pro­du­centa będzie to urzą­dze­nie oraz czy jego wypo­sa­że­nie obej­mo­wać będzie dodat­kowe funk­cje. Warto jed­nak decy­do­wać się na urzą­dze­nia naj­now­sze gene­ra­cyj­nie, które cha­rak­te­ry­zują się pre­cy­zją pomiaru oraz umoż­liwiają moni­to­ro­wa­nie zuży­cia ener­gii.

Do naj­po­pu­lar­niej­szych licz­ników ener­gii elek­trycz­nej należy zali­czyć pro­dukty marki Iskra, Pafal oraz Apa­tor.

Licz­nik ener­gii elek­trycz­nej – cena

Licz­nik ener­gii elek­trycz­nej jed­no­fa­zo­wej to wyda­tek rzędu 100 zło­tych. Nieco wię­cej, bo około 150 zło­tych, należy zapła­cić za model trój­fa­zowy. Oczy­wi­ście ist­nieją licz­niki droż­sze, któ­rych cena waha się od 800 do nawet 1500 zło­tych. Wypo­sa­żone są one w dodat­kowe funk­cje i naj­wyż­sze para­me­try jako­ści.