Opaski kablowe wykonane z tworzywa, czyli tzw. trytytki, trytki, zipy czy ziperki wykorzystywane są przede wszystkim przez instalatorów branży elektrycznej, telekomunikacyjnej, informatycznej, antenowej i pokrewnych. Prostotę ich zastosowania i niezawodność docenia się również w innych dziedzinach życia.
Spis treści
Skąd się wzięła opaska kablowa?
Wynalezienie opasek zaciskowych w formie przypominającej tę, którą znamy dzisiaj, zawdzięczamy firmie Thomas& Betts, która w 1958 zaczęła stosować tę pożyteczną metodę porządkowania i oznaczania. Nawet jeśli jesteś elektrykiem, nazwa kompanii może nic Ci nie mówić, do czasu, kiedy okaże się, że kryje się za nią znana na całym świecie korporacja obecnie nosząca miano ABB. Początkowo opaski zaciskowe stosowano przy układaniu przewodów w samolotach i były one wówczas metalowe. Następnie metal zastąpiono nylonem i kolejno próbowano innych tworzyw sztucznych. W ten sposób opracowano wiele materiałów, z których wykonuje się dziś opaski zaciskowe.
Budowa opaski nie zmieniła się praktycznie przez ponad 60 lat – około ¾ trytytki, od zwężonego końca aż niemal po główkę pokrywa jednostronnie zębatka. Taśmę przewleka się przez główkę tworząc pętlę. Nadmiar taśmy z ząbkami można odciąć lub pozostawić – w zależności od potrzeb
Czy da się otworzyć opaskę bez jej zniszczenia?
Ideą opaski zaciskowej jest właśnie samozacisk, czyli samoczynne zablokowanie. Ząbki trytytki są wykonane w taki sposób, żeby umożliwiały zacisk opaski po przeciągnięciu jej przez oczko główki tylko w jedną stronę. Dobre jakościowo opaski samozaciskowe nie pozwalają nie tylko na samoczynne rozpięcie obejmy, ale nawet jej rozpięcie pod wpływem użytej siły. Co do zasady, raz zaciągniętą opaskę można rozpiąć tylko niszcząc ją – rozcinając albo podważając niewielkim płaskim śrubokrętem. Oczywiście opaska nie nadaje się już wtedy do ponownego użycia.
Jeśli opaskę uda się jednak otworzyć bez uszkodzenia, co zdarza się w krótkich opaskach o niewysokich ząbkach oraz nawet w większych, nieco gorszej jakości, można ją użyć ponownie. Niektórzy producenci mają w swojej ofercie opaski samozaciskowe wielokrotnego użytku, wyposażone w specjalne dźwignie służące do otwierania zapadki. Ciekawym produktem są również opaski samozaciskowe z ząbkami zarówno po jednej, jak i drugiej stronie taśmy.
Tradycyjne zastosowanie opaski
Opaski stosuje się do spinania kabli i przewodów elektrycznych i teleinformatycznych – zarówno tych prowadzonych wewnątrz pomieszczeń np. na korytkach kablowych metalowych pod stropem albo w korytkach z tworzywa. Używa się opasek również do spinania przewodów i kabli na zewnątrz – wtedy stosuje się trytytki wykonane z materiałów odpornych na warunki atmosferyczne – w szczególność mróz oraz działanie promieni UV. W nasłonecznionych miejscach warto zastosować opaski wyprodukowane z poliamidu zmodyfikowanego węglanem, który wykazuje dużą odporność na działanie promieniowania ultrafioletowego.
Opaski zaciskowe używane są również przez instalatorów wewnątrz rozdzielnic elektrycznych, szaf teleinformatycznych czy szafek multimedialnych. Za ich pomocą można montować niektóre urządzenia (np. do półek, żeby zapobiec ich przesuwaniu się w szafie), albo do płyt perforowanych. Opaski zbierające przewody i kable w wiązki, niezależnie od tego czy mieszczą się one wewnątrz budynku, w rozdzielnicach i szafach czy na zewnątrz, mają jedno zasadnicze zadanie – utrzymanie porządku. Jest to istotne przy modernizacjach, naprawach oraz rozbudowie każdego systemu.
Inne zastosowania trytytek
Zalety opasek kablowych zostały dostrzeżone w różnych branżach oraz zastosowaniach. Doceniają je kierowcy, którzy często gubią kołpaki – wystarczy przypiąć lubiącą obluzowywać się część za pomocą trytytki i przestać martwić o ewentualność jej ponownego zagubienia. Opaski wykorzystuje się również do innych celów:
- w przemyśle farmaceutycznym i spożywczym. Tu często stosuje się opaski wykrywalne z polimerów z dodatkiem tlenków metali, np. żelaza. Dlaczego? Przytwierdza się nimi np. etykiety do worków i pojemników, w których przewożona jest żywność. Wykrywalność za pomocą czujnika metalu czy detektora typu X-Ray pozwala na łatwą detekcję w przypadku, gdyby opaska uległa zniszczeniu oraz oderwała się razem z etykietą i znalazła się w pojemniku z żywnością. Kontrola produktów farmaceutycznych czy żywności natychmiast wykryje niepożądany w pojemniku czy worku element,
- w funkcji plomby. W tej roli używa się opasek kolorowych, którymi plombuje się zamknięcia używając umówionego koloru lub umówionego kodu (np. określone numery przesyłek zabezpieczane odpowiednimi kolorami). Oczywiście stosowanie barwnych trytytek nie chroni przesyłki przed zniszczeniem, jednak informuje o ewentualnej interwencji osób niepowołanych albo o zwykłej pomyłce czy zaniedbaniu,
- w formie oznaczeń. Opaski zaciskowe bywają stosowane do oznaczeń określonych przedmiotów, np. przewożonych towarów. Opakowania przeznaczone do transportu do oddziału firmy X zaznacza się niebieskim kolorem a do oddziału Y – brązowym. Taki prosty zabieg jest tani, a znacznie przyspiesza rozładunek, a więc oszczędza czas i pieniądze praktycznie eliminując możliwość pomyłki. Błąd przy odczycie ciągu znaków z etykiety jest znacznie bardziej prawdopodobny niż błąd przy prawidłowej ocenie koloru oznakowania.